Les 5. --- Over paardenverzorging

 

In les 2 hadden we het over een boer die een paard heeft. Wie een paard heeft, moet dat natuurlijk ook verzorgen.

 

Ὁ γεωργὸς τὸν ἵππον θεραπεύει. --- De boer verzorgt het / zijn paard.

 

Het werkwoord θεραπεύειν (verzorgen) kunnen we nu ook weer vervoegen in alle personen enkelvoud en meervoud van de actieve indicatief praesens (onvoltooid tegenwoordige tijd):

 

Τὸν ἵππον θεραπεύω. --- Ik verzorg het / mijn paard.

Τὸν ἵππον θεραπεύεις. --- Jij verzorgt het / jouw paard.

Τὸν ἵππον θεραπεύει. --- Hij verzorgt het / zijn paard. Zij verzorgt het / haar paard.

Τὸν ἵππον θεραπεύομεν. --- Wij verzorgen het / ons paard.

Τὸν ἵππον θεραπεύετε. --- Jullie verzorgen het / jullie paard.

Τὸν ἵππον θεραπεύουσιν. --- Zij verzorgen het / hun paard.

 

In de vertaling van de zinnen merk je op dat het bepaald lidwoord τόν wordt weergeven ofwel met een Nederlands bepaald lidwoord (in dit geval: “het”, omdat “paard” in het Nederlands onzijdig is; in het klassiek Grieks is ὁ ἵππος mannelijk), ofwel met het Nederlands bezittelijk voornaamwoord dat hoort bij het onderwerp van de zin (ik > mijn; jij > jouw enz.). Het bepaald lidwoord kan in het oud-Grieks deze bezittelijke betekenis hebben, indien uit de context van de zin duidelijk is dat diegene die de handeling uitvoert tegelijkertijd ook de eigenaar of de gebruiker van het lijdend voorwerp is. Eigenlijk is dat in het Nederlands ook vaak zo. Uit de zin “Ik maai het gazon” blijkt wel dat het gaat over MIJN gazon en niet over dat van de buurman (tenzij in een voorafgaande zin gezegd werd dat ik, om een centje bij te verdienen, het gazon van mijn buurman maai).

De aandachtige lezer zal ook gemerkt hebben dat het onderwerp van het werkwoord (ik, jij enz.) niet uitgedrukt wordt in het Grieks. De reden daarvan is dezelfde als in het Latijn: wanneer een persoonlijk voornaamwoord het onderwerp is (of: zou moeten zijn) van het werkwoord, dan wordt dat doorgaans niet uitgedrukt, aangezien uit de uitgang van de werkwoordsvorm voldoende blijkt wie het onderwerp is: -ω = ik …; -εις = jij; enz. --- Het persoonlijk voornaamwoord als onderwerp wordt in het oud-Grieks wél uitgedrukt indien het nadruk heeft; hierover later.

Tot slot nog even aangeven dat het werkwoord θεραπεύειν opduikt in tal van moderne talen. Denken we in het Nederlands maar aan woorden als: therapie, therapeut, therapeutisch.